Để có thể phân biệt các trường hợp sử dụng Whether và If, hãy xem hai ví du dưới đây:
- “I don’t know if to turn the oven knob left or right” là câu sai, nhưng câu gần giống như vậy là
- “I don’t know if I should turn the oven knob left or right” thì lại chấp nhận được.
Mục đích người nói câu này có ý là “Tôi không biết nên xoay cái nút lò sang trái hay sang phải”. Theo bạn thì câu nào đúng, câu nào sai?
Khá thú vị vì câu thứ 2 mới là câu chấp nhận được, còn câu 1 là sai. Lí do là vì if hàm ý khả năng có thể xảy ra, còn whether cho thấy sự lựa chọn trong số nhiều khả năng, nên dùng whether sẽ thích hợp hơn trong trường hợp này.
Tương tự như vậy với các ví dụ sau:
- “I don’t remember if I turned the oven off” – (Tôi không nhớ là mình đã tắt cái lò chưa) là câu chính xác hơn trong trường với ý nghĩa này.
- “I don’t remember whether I turned the oven off” là câu thiếu chính xác vì whether thể hiện ý nói có hai khả năng, chúng ta chỉ nên dùng whether trong các bối cảnh trang trọng.
- “Turn the oven off if you are leaving” (Hãy tắt cái lò nếu như bạn đi vắng) là một câu điều kiện – nó bao hàm ý khả năng có thể xảy ra, không phải là lựa chọn – vì vậy, dùng if ở đây là đúng.
- Thế nhưng, “Turn the oven off whether or not you are leaving” (Hãy tắt cái lo dù bạn có đi vắng hay không) diễn đạt ý lựa chọn giữa hai khả năng xảy ra, vì vậy dùng whether thì tốt hơn.
Lưu ý: về việc lồng thêm cụm từ “or not” vào câu: Khi whether có ý nghĩa là “bất chấp, mặc cho các lựa chọn khả năng có thể xảy ra”, thì hãy thêm cụm từ đó vào.
Tuy nhiên, trong cách đặt câu như “I don’t remember whether I turned the oven off” (Tôi không nhớ là tôi đã tắt lò hay chưa), thì cụm từ “or not” (hay không, hay chưa) là ko cần thiết bởi vì từ whether đã có một nghĩa là “yes or no” (có hoặc không) rồi.
Cụm từ “as to whether” có nghĩa là “about whether” – (về việc…hay chưa), giống như trong câu “I am unclear as to whether a decision has been made” – (Tôi không rõ về việc quyết định đã được đưa ra hay chưa) là đúng, nhưng đó là dạng mẫu câu hơi cứng nhắc không thực sự cần thiết; “about whether” cũng như vậy. Cụm từ này cũng hơi mô phạm (nguyên tắc) trong các cách viết câu như “The question as to whether it will do any good hasn’t been answered.” (Vấn đề về việc liệu nó có làm bất cứ việc tốt nào hay không vẫn chưa có câu trả lời).
Cách viết đơn giản hơn là “Whether it will do any good hasn’t been determined.”
Khi whether theo sau một danh từ như decision (quyết định), issue (vấn đề), hay question (câu hỏi), thì chỉ nên dùng khi không có từ ở giữa, nếu cụm từ xuất hiện trong một câu như “They will make a decision whether we’re there or not.” (Họ sẽ đưa ra quyết định dù chúng tôi có ở đó hay không). “Or not” rất cần thiết ở đây vì ý nghĩa của whether là “bất chấp, dù cho”.
Nhưng nếu cấu trúc của câu giống như “It’s an issue of whether they’re qualified” (Đây là vấn đề về việc họ có đủ khả năng hay không). Trong câu này, “or not” là không cần thiết, mà ở đây bắt buộc phải có of.
Xem thêm: Phân biệt Wether, Weather, Whether trong tiếng Anh